O Funkcji

Układ pomieszczeń w Bio_Arce_3, tak jak w poprzednich realizacjach tego konceptu,  opiera się o adaptację  schematu funkcjonalnego znanego z historycznej struktury wiejskiego domu “owiniętego jak koperta” wokół centralnego trzonu kominowego.

Układ ten, jest pewnym wzorcem, archetypem mocno zakorzenionym w naszej – mieszkańców tzw. środkowej europy – świadomości. Przynajmniej tak mi się wydaje, bo moja świadomość krąży wokół tego schematu od kiedy pamiętam. Właściwie od kiedy zacząłem projektować domy, szukam sposobu na współczesną adaptację tego genialnego, starodawnego schematu w którym funkcje w domu były rozłożone wokół Jego Centrum – kuchennego pieca.

Ilustracja pochodzi z książki Jarosława Szewczyka: „Piec i Komin w tradycyjnym budownictwie ….” Politechnika Białostocka 2011; Ryc.2.4.9; str; 82

Dlaczego genialnego? Bo stworzonego z potrzeb i możliwości. Jest to schemat, który mógł powstać tylko tu gdzie powstał. Tylko w tym klimacie i tylko w tym rejonie geograficznym, gdzieś pośród lasów i glinianek, borów, błotnistych rzek i leśnych jezior, w krainie gdzie różnica temperatur pomiędzy latem a zimą sięga nawet 50 stopni Celsjusza, często jest zimno i pada a lato bywa “niegorące”….

Właśnie te uwarunkowania klimatyczne, geograficzne, związane z dostępnością materiałów i technologii stworzyły ten genialnie prosty układ z centralnym, obudowanym gliną paleniskiem wokół którego budowały się poszczególne funkcjonalne nisze. Poczynając od przestrzeni dla prostej ławy, skrzyni i siennika postawionych w pomieszczeniu przy piecu – w najmniejszych domach – rozbudowywały się te przestrzenie do większych, samodzielnych pomieszczeń oddzielanych ściankami, w które to ścianki geniusz budownicznych często wbudowywał grzewcze kanały dymowe prowadzone od centralnego pieca..

Amfiladowy układ pomieszczeń – pozornie niefunkcjonalny w dzisiejszych czasach – może przy pewnej adaptacji okazać się rozwiązaniem ekstremalnie redukującym przestrzeń potrzebną na komunikację w parterze. No bo jeśli zestawić ze sobą  – jako sąsiadujące –  pomieszczenia o odpowiedniej funkcji to okaże się, że przechodzenie poprzez jedne do drugich nie jest powodem dyskomfortu, czy niewygody, a pojawiająca się często w takim układzie możliwość obejścia całego domu dookoła, podróży wokół “trzonu” okazuje się czymś bardzo intrygującym szczególnie dla małych mieszkańców domu – tak przynajmniej jest u mnie w domu w pierwszej Bio_Arce, gdzie dom można obejść na dwóch poziomach – na parterze biegając wokół komina i łazienki, na poddaszu wokół klatki schodowej przez wspólną przestrzeń przeznaczoną dla dzieci.

Schemat Funkcjonalny Parteru Pierwszej Bio_Arki

W pierwszej Bio_Arce, wskazany wyżej, historyczny układ z centralnie umieszczoną, wewnątrz układu piecowego, tzw. “Czarną kuchnią”, albo “czarną  komorą” która była  niczym innym, jak tylko wnętrzem rozbudowanego, murowanego  komina, został przetransformowany w miękką formę centralnego “Trzonu”, wewnątrz którego mieszczą się pomieszczenia gospodarcze i wszelkie pionowe dukty instalacji wraz z kominami dymowi – tutaj w ich nowoczesnej, prefabrykowanej, stalowej formie.

W Bio_Arce drugiej, z racji niewielkiej kubatury tego domu, historyczny układ został zredukowany do centralnie wymurowanego komina, stojącego pośrodku otwartej, niepodzielonej, dziennej przestrzeni domu.

W Bio_Arce 3 powstał układ pośredni. Centralnie wymurowany, wolno-stojący komin zintegrowany jest z pieco-kuchnią. Palenisko kuchenne łączy się płynnie i bezpośrednio z blatem roboczym, przestrzeń kuchni pomiędzy ciągiem szafek służy jednocześnie do komunikacji na osi od głównych drzwi wejściowych do wyjścia z kuchni na taras. Króćce instalacji wodnej i kanalizacyjnej wystawione są w ścianie działowej pomiędzy kuchnią a centralnie umieszczoną łazienką – co znacznie skraca ich długość i upraszcza cały układ.

Schemat funkcjonalny Bio_Arki_3

Z kuchni – umieszczonej tutaj w centrum układu – możemy przejść do spiżarni lub jadalni, przestrzeni skąd jest bezpośrednie wyjście na taras, lub dalej do przestrzeni wypoczynku, tzw. “Salonu” w centrum którego stoi masywny piec. Z salonu można udać się na poddasze, lub – idąc dalej zgodnie z ruchem wskazówek zegara – do przestrzeni wejściowej, skrzyżowania traktów, gdzie można znów skręcić do kuchni lub pójść dalej prosto do głównej łązienki, lub głównej sypialni, z którego to z kolei pomieszczenia rodzice mogą dostać się do garderoby/pracowni. Taki układ powoduje, że na parterze praktycznie NIE MA powierzchni przeznaczonej tylko na komunikację.

Na poddaszu, komunikacją jest tylko kawałek antresoli, który jest łącznikiem pomiędzy pokojami dla dzieci a górną łazienką, za którą ukryte jest małe pomieszczenie techniczne przeznaczone na lokalizację pompy ciepła i zblokowane piony kanałów wentylacyjnych i odpowietrzających.